Wypalenie emocjonalne to stan, kiedy czujesz wyczerpanie i bezsilność na skutek stresu, który gromadzi się w Twoim ciele na skutek sytuacji w życiu osobistym lub zawodowym, a często w obu tych sferach na raz. Doświadczając wypalenia, możesz czuć, że nie masz wpływu ani kontroli nad tym, co dzieje się w Twoim życiu. Dowiedz się, jak sobie z tym poradzić.
Każda osoba doświadczająca długotrwałego stresu w pewnym momencie czuje się przytłoczona. Swoją cegiełkę dokładają też niepokoje społeczne, informacje, które bombardują nas na każdym kroku i masa bodźców, które sprawiają, że myśli w naszej głowie krążą jak chomik w kołowrotku. W takich chwilach często pojawia się poczucie „utknięcia” lub „uwięzienia” w danej sytuacji. W tym maratonie nieustannych zmagań i trudności ciężko jest się po prostu zatrzymać, bo każdy kolejny bodziec nakręca tę spiralę jeszcze bardziej. Czy jest sposób, żeby się z niej wydostać?
Ukryty wróg codzienności — pułapki wypalenia emocjonalnego
Wypalenie emocjonalne kryje się pod płaszczem codziennych obowiązków, rutyny i presji. Stopniowo pojawia się w życiu, wykradając energię, radość i motywację.
Pułapki wypalenia emocjonalnego:
- Nadmierne zaangażowanie: Uczucie, że musisz być wszędzie i dla wszystkich, ciągłe poczucie niedoceniania i braku czasu.
- Perfekcjonizm: Dążenie do ideału, ciągła krytyka siebie i innych, lęk przed porażką.
- Brak granic: Nieumiejętność odmawiania, trudność z delegowaniem zadań, brak czasu na odpoczynek i relaks.
- Niewypowiedziane emocje: Tłumienie gniewu, frustracji i smutku, brak zdrowej komunikacji.
- Brak satysfakcji z pracy: Monotonia, brak wyzwań, brak poczucia sensu i celu.
- Trauma i nierozwiązane konflikty: Niesione w sobie bolesne doświadczenia, które wpływają na Twoje reakcje i emocje.
- Brak równowagi między życiem prywatnym a zawodowym: Ciągłe myślenie o pracy, poświęcanie czasu wolnego na obowiązki zawodowe, brak czasu dla rodziny i przyjaciół.
Te pułapki wypalenia emocjonalnego stopniowo wyczerpują Twoje zasoby emocjonalne. Im dłużej pozostajesz w ich objęciach, tym trudniej się z nich wyrwać.
Sygnały ostrzegawcze — na co zwrócić uwagę?
To, co pojawia się najczęściej i jest jednocześnie przyczyną oraz skutkiem wypalenia jest brak umiejętności wypoczynku, nawet jeśli masz do tego przestrzeń. Przykład? Bierzesz tydzień wolnego od pracy, bo czujesz, że bardzo potrzebujesz odpocząć. Chcesz się wyspać, polenić, nie spieszyć się i robić same przyjemne rzeczy. Jednak jakoś tak wychodzi, że zamiast tego wypełniasz swój harmonogram koncertami, spotkaniami ze znajomymi w głośnych barach i wycieczką last minute. Gdyby tego było mało, dorzucasz wizyty na siłowni i lekcje hiszpańskiego, na które nigdy nie masz czasu. Efekt? Niby robisz to, co lubisz, ale czujesz się wyczerpany jak nigdy. Robienie niczego wydaje Ci się niemożliwe. To coraz częstszy problem dotykający ludzi praktycznie w każdym wieku i zawodzie. Objawy emocjonalnego wypalenia mogą być zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Do najczęstszych należą:
- uporczywe zmęczenie — brak energii i motywacji do działania,
- problemy z koncentracją — trudności z zapamiętywaniem i skupieniem uwagi,
- drażliwość i złość — częste wybuchy emocji i brak kontroli nad nimi,
- poczucie beznadziejności — brak wiary w siebie i swoje możliwości,
- objawy psychosomatyczne — bóle głowy, problemy z żołądkiem, bezsenność.
Droga do odzyskania równowagi — jak pokonać wypalenie emocjonalne?
Każdy może być narażony na wypalenie emocjonalne, ale najczęściej występuje ono u osób z wymagającą pracą lub osób przechodzących przez poważne zmiany w życiu. Możesz poradzić sobie z wyczerpaniem emocjonalnym, rozpoznając stresory, które wywołują w Tobie napięcie. Kiedy nie możesz zmienić stresora, ponieważ jest poza Twoją kontrolą, warto pracować nad jego interpretacją. Zmiana sposobu myślenia wymaga czasu i praktyki, ale bardzo pomaga, jeśli obecne wzorce myślowe przyczyniają się do wyczerpania emocjonalnego. Pierwszym krokiem jest nauczenie się rozpoznawania natrętnych myśli, które powodują niepotrzebny stres i dodatkowe napięcie.
Następnym krokiem jest rozpoczęcie zastępowania ich bardziej pomocnymi narracjami. Postaraj się pracować nad tym, aby być dla siebie bardziej wyrozumiałym, pozbywać się wszelkich tendencji perfekcjonistycznych, nadmiaru odpowiedzialności i być mniej krytycznym wobec siebie i innych.
Twoje ciało często interpretuje stres jako zagrożenie dla przetrwania. Kiedy tak się dzieje, mózg uwalnia hormony stresu, co dodatkowo przyczynia się do odczuwania wyczerpania emocjonalnego. Kiedy jesteś w stanie skupić się na małych neutralnych lub pozytywnych wydarzeniach, Twój mózg uczy się, że zagrożenie nie jest tak poważne, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Ilość uwalnianego hormonu stresu zmniejsza się, a Ty możesz poczuć większą kontrolę na tym, jak interpretujesz stresującą sytuację. Słuchaj swojego ciała, odpoczywaj, gdy czujesz się zmęczony, jedz, gdy czujesz głód i wykonuj czynności, które poprawiają Ci nastrój. Choć nie zawsze da się wyeliminować wszystkie główne czynniki stresujące, nadal można obniżyć poziom stresu poprzez:
- stawianie granic,
- naukę mówienia „nie”,
- praktykowanie wyrozumiałości wobec siebie,
- medytację,
- wykonywanie ćwiczeń oddechowych.
Emocjonalne wypalenie to poważny problem, który może mieć negatywny wpływ na wszystkie aspekty życia. Może być mylone ze stresem, ale jest czymś więcej. To stan długotrwałego wyczerpania i utraty motywacji, któremu często towarzyszą objawy fizyczne. Jeśli doświadczasz tych objawów, ważne jest, aby skonsultować się z psychologiem w celu wykluczenia innych problemów. Jeśli czujesz się przytłoczony i bezradny, nie wahaj się szukać pomocy. Psychoterapeuta pomoże Ci zrozumieć źródła problemu i znaleźć sposoby na jego pokonanie.
Zadzwoń do nas lub umów wizytę przed kalendarz online.